Hoogtepunten in deze marktupdate

Dalende energieprijzen ondanks toenemende geopolitieke spanningen.
Kolenprijzen dalen fors door milde temperaturen en Chinese verduurzaming.
Gasprijzen volatiel: ondanks piek in februari uiteindelijk lager afgesloten.
Geruchten over mogelijke Amerikaanse bemiddeling voor Nord Stream 2.
Emissierechten in vrije val door dalende gasprijs en verminderde CO₂-vraag.
Elektriciteitsprijzen zakken fors: wat doet dit met de negatieve prijzen.
Miljardeninvesteringen in het elektriciteitsnet: kosten en baten op een rij.
Netcongestie blijft een uitdaging, ondanks recordinvesteringen.

Algemeen

Stijgende spanning en dalende prijzen: het kan verkeren.

Vorige week had de mineralendeal getekend moeten worden als voorbode van een langdurige vrede voor Oekraïne. Het liep anders. In tegenstelling tot het weer is de kou wat betreft de Verenigde Staten nog niet uit de lucht. Normaal gesproken zien we energieprijzen oplopen wanneer spanningen toenemen, maar dit keer is dat zeker niet het geval. Integendeel zelfs.

Sinds de tweede week van februari zijn de energieprijzen voor kolen, gas, elektriciteit én de bijbehorende emissierechten hard gedaald. Toevallig was diezelfde week een jaar geleden ook een kantelpunt: vanaf dat moment zijn de energieprijzen in 2024 alleen maar verder in het jaar opgelopen. Dit jaar is in februari echter weer een daling ingezet. Zet deze trend zich voort in de rest van 2025? Voor de gasprijs ligt dat niet in de lijn der verwachting. Maar wat als Trump zich hard maakt voor het herstel van Russische gasleveringen aan Europa? We gaan het zien. Het belooft in ieder geval weer een enerverend jaar te worden.

Kolen

De kolenprijzen, zowel de frontmonth als de forwards, zijn afgelopen maand hard gedaald. De CAL2026-prijs is gedaald van meer dan $118 per ton eind januari naar nog geen $102 per ton eind februari. De frontmonth is zelfs gedaald van meer dan $110 per ton naar net boven de $93 per ton.

Een belangrijke oorzaak hiervan zijn de milde temperaturen, waardoor warmtenetten (die vaak zijn aangesloten op kolencentrales) minder warmte nodig hebben. Een andere oorzaak is de verduurzaming van China: de groei van zonne- en windenergie aldaar zorgt voor een (tijdelijke) afname in de vraag naar kolen, waardoor de voorraden zijn opgelopen en de prijzen nu dalen.

Gas

De gasprijs is in februari enorm volatiel geweest. Op 11 februari noteerden we de hoogste prijzen voor zowel de spot- als forwardprijzen sinds begin 2023. Uiteindelijk sloten we eind februari bijna 10% lager af dan eind januari.

De prijsdaling is vooral te danken aan milde temperaturen en meer wind. En zou het misschien óók een beetje te maken kunnen hebben met de geruchten dat Rusland wil dat de Verenigde Staten gaan bemiddelen om Nord Stream 2 alsnog in werking te laten stellen?

Desalniettemin is de algemene verwachting dat de gasprijs in de zomermaanden weer zal oplopen om de gasvoorraden op de minimaal vereiste niveaus te brengen.

Emissierechten

In navolging van zowel de kolen- als de gasprijzen zijn ook de prijzen voor emissierechten hard gedaald: zowel de spot- als forwardprijzen met circa 15%. De dalende gasprijs maakt het financieel aantrekkelijker om gascentrales in te zetten voor de elektriciteitsopwekking in plaats van kolencentrales. Omdat gascentrales minder CO₂ uitstoten dan kolencentrales, leidt dit tot een afnemende vraag naar CO₂-emissierechten.

Elektriciteit

In navolging van de kolen- en gasprijzen zijn ook de elektriciteitsprijzen hard gedaald. De forwardprijs voor 2026 is met circa 20% gedaald ten opzichte van eind januari.

De moving forward van de EPEX-Spot day-ahead is daarentegen licht opgelopen. Opvallend is dat we in de eerste twee maanden van dit jaar géén enkele keer negatieve prijzen hebben gezien, terwijl we sinds 2020 steeds vaker worden geconfronteerd met uren met negatieve prijzen.

Maar geen zorgen, want vanaf 2 maart hebben we al drie dagen op rij negatieve uurprijzen gezien, dankzij een heerlijke middagzon.

Congestie

Afgelopen weken doken de media op de miljardeninvesteringen in de Nederlandse elektriciteitsnetten. Op zich was het oud nieuws, de investeringen werden vorig jaar al aangekondigd, maar dit keer heeft een ambtelijke werkgroep de geplande investeringen van alle netbeheerders tot en met 2040 bij elkaar opgeteld. Dit resulteerde in een totaalbedrag van circa 220 miljard euro in het meest ongunstige scenario.

Op de website van TenneT is het volgende te lezen:

"Het op grote schaal en snel bouwen van nieuwe infrastructuur voor elektriciteit - zoals hoogspanningsstations, stroomkabels en -lijnen - om netcongestie op te lossen, levert onze maatschappij veel meer op dan het kost. Advies- en onderzoeksbureau Ecorys heeft in opdracht van TenneT berekend dat de maatschappelijke waarde die gecreëerd kan worden door het snel uitvoeren van netverzwaringen (investeringen) kan oplopen tot gemiddeld 30 miljard euro per jaar. Uitgaande van 17 miljoen Nederlanders is dat 1.800 euro per persoon, per jaar."

Een simpele rekensom leert ons dat de 220 miljard euro aan investeringen tot en met 2040 naar schatting een maatschappelijke waarde van 450 miljard euro zal opleveren.