Energiescenario’s voor de komende winter: voorbereid op het onvoorspelbare

Algemeen

Dat niemand een glazen bol heeft, bleek deze zomer wel. Alle energie-experts verwachtten problemen met droogte (was er ook in sommige delen van Europa) en lage waterstanden. In grote delen van Europa kregen we echter het tegenovergestelde met veel neerslag en zelfs overstromingen.

De vraag is nu wat komende winter ons brengt. We hebben al jaren milde winters. Hierdoor zijn we met gemak door de energiecrisis gekomen. De gasvoorraden zitten momenteel historisch vol. Zelfs zo vol dat sommige Europese landen nu al een drijvende voorraad opbouwen door volle LNG-schepen voor de kust te laten wachten.

We zijn dus goed voorbereid voor komende winter. Maar wat als het dit keer een winter wordt in lijn met afgelopen zomer? Met extreme kou en sneeuwval maar af en toe ook hoge tempraturen en een zonnetje… In augustus en september dit jaar verbruikten we in Nederland al respectievelijk 15% en 10% meer gas dan in dezelfde maanden vorig jaar. Denken we het lek boven te hebben?

De tijd zal het ons leren. Helaas heeft niemand een glazen bol.

Gas

Op dit moment cirkelen al vijf LNG-schepen met ieder circa 100 miljoen kuub gas aan boord als drijvende voorraad en de verwachting is dat de drijvende voorraad in de komende maand verder wordt uitgebreid.

Dat het opbouwen van een drijvende voorraad geen overbodige luxe is, blijkt uit ons eigen gasverbruik. In augustus dit jaar verbruikten we circa 15% meer gas dan augustus 2022 en in september dit jaar verbruikten we ook al circa 10% meer gas dan september 2022. De lagere gasprijs leidt dus duidelijk tot een hoger gasverbruik wat in de koude maanden weer kan leiden tot hogere gasprijzen.

De spotprijzen gas zijn afgelopen maand behoorlijk volatiel geweest met flinke uitschieters omhoog en omlaag. Dit alles naar aanleiding van berichten over stakingen in Australië en onderhoud aan Noorse gasvelden met exportbeperkingen tot gevolg. Bij de forwardprijzen zien we deze volatiliteit (nog) niet terug.

Door de groei van het aandeel LNG in onze gasmix wordt de Europese gasprijs steeds meer beïnvloed door mondiale gebeurtenissen zoals winters in Azië, stakingen in Australië of branden in de Verenigde Staten.

Kolen

De frontmonth-kolenprijs toont dezelfde ontwikkeling als de frontmonth gasprijs: sinds eind mei laat de kolenprijs een stijgende tendens zien.

De forwardprijzen tonen wel een ander beeld. De forwardprijzen kolen zijn afgelopen maanden circa 30% gestegen waar de forwardprijzen gas juist weer dalend zijn richting het niveau van mei en nu nog circa 12% hoger zijn dan destijds. Bij de forwardprijzen lijkt het erop dat de kolenprijs de olieprijs volgt. Deze is ook al sinds mei aan het stijgen en noteert circa 20% hoger dan destijds.

De stijging van de kolenprijs is mede te danken aan het feit dat India afgelopen maand(en, augustus ook) recordproductie en consumptie aan elektriciteit heeft gerealiseerd waarbij de productie vooral uit kolencentrales komt.

Emissierechten

De frontmonthprijs vertoont nog steeds een dalende trend. Op zich is dit logisch doordat wij in de zomermaanden minder fossiele energie verbruiken dankzij de Europese groei van het aandeel zonne-energie in de energiemix. De forwards voor komende jaren zijn al sinds maart dalend. Het is afwachten vanaf welk moment ons stijgend gasverbruik van afgelopen twee maanden zijn effect gaat krijgen op de ontwikkeling van de forwardprijzen. Dat de CO2-prijs niet stijgt door de recordproductie aan kolenstroom in India waardoor de CO2-uitstoot wel toeneemt, heeft enkel te maken met het feit dat ETS een Europees systeem is en geen mondiaal systeem.

Elektriciteit

De forwardprijzen dalen iets harder dan de forwards voor gas. De spotprijs is afgelopen maand echter wel wat opgelopen. Inmiddels zitten we op een moving average van € 99,10 per MWh, bijna € 2 per MWh hoger dan eind vorige maand. De moving average voor afnemen in onbalans zit daar net boven met € 106,71 per MWh en voor invoeden net onder met € 98 per MWh.

In tegenstelling tot wat we hadden verwacht, hebben juli en augustus veel minder uren met negatieve prijzen opgeleverd. Het waren ‘zomertechnisch’ dan ook geen topmaanden met veel bewolking en neerslag.

We meldden vorige maand al dat de onbalansprijzen volatiel blijven én oplopen ondanks de dalende elektriciteitsprijzen, deze maand kunnen we melden dat het nog erger is geworden. Vorige maand meldden we dat de onbalansprijzen met regelmaat richting de € 1.800,- per MWh gaan. Deze maand kunnen we melden regelmatig over de € 1.800,- per MWh heen zijn gegaan en al een paar keer richting € 2.000,- per MWh zijn gegaan.