Hoogtepunten in deze marktupdate

Ondanks volatiliteit en het effect van de stijgende dollar blijven de kolenprijzen stabiel.
Met gasvoorraden onder de hoogtes van 22/23’ stegen de gasprijzen licht.
TenneT blijft noodvermogen inzetten op maximaal niveau ondanks deelname aan PICASSO.
Door meer fossiele inzet stegen de emissierechten tijdens de ‘dunkelflaute’.
Sterk gestegen day-aheadprijzen en toenemende forwardprijzen.
Uitzonderlijk hoge onbalans in Oktober, ondanks goed presterende balanceringsmarkten.
Tennet ontdekt 880MW extra capaciteit maar Rotterdam blijft kampen met netcongestie.

Algemeen

Dunkelflaute! We hebben er één te pakken. Afgelopen dagen was het grijs en grauw. Bewolkt en af en toe mistig. De zon kwam er niet doorheen en we hadden nauwelijks wind. In de energiemarkt spreken we dan over een dunkelflaute: je hebt nauwelijks iets tot niets aan je hernieuwbare energieproductie uit zon en wind. En dat hebben we geweten op de onbalansmarkt!

Hoewel TenneT sinds 17 oktober deelneemt aan PICASSO (The Platform for the International Coordination of Automated Frequency Restoration and Stable System Operation), een platform waarmee regelvermogen tussen buurlanden kan worden uitgewisseld, moest de netbeheerder op 8 november tussen 10:04 en 14:10 noodvermogen inzetten, zelfs tot het maximale beschikbare vermogen.

Oorzaken? De opwekking van zonne-energie was veel lager dan de voorspellingen de dag ervoor hadden aangegeven. De windniveaus waren zeer laag en de Deense Cobra-interconnector offline. Doordat het ook nog eens kouder was dan verwacht, bleek de vraag aanzienlijk hoger. En dan moet TenneT dus vol aan de bak.

Kolen

Ondanks veel volatiliteit in de forwardprijzen zijn de kolenprijzen eind oktober rond de niveaus van begin oktober. Zo noteerde de end-of-day-prijs van CAL25 op 1 oktober $ 123,29 en op 31 oktober $ 122,90. Hetzelfde beeld is te zien in de frontmonthprijs. Ook daar veel volatiliteit, maar nauwelijks verandering aan het eind van de maand ten opzichte van het begin van de maand.

Als gevolg van de presidentsverkiezingen is de Dollar afgelopen dagen gestegen ten opzichte van de Euro en deze heeft de kolenprijs in haar kielzog meegenomen.

Gas

De gasvoorraad in Nederland is aan het dalen en momenteel zitten we niet alleen ver onder het niveau van 2023, maar zelfs ook al onder het niveau van 2022.

De forwardprijzen gas voor de Cal25 en Cal26 zijn in de laatste twee weken van oktober licht gestegen. De CAL25 begon de maand op € 38,60 per MWh en eindigde de maand op € 39,66 per MWh. Afgelopen dagen heeft de stijging zich verder doorgezet, mede door het koudere weer en op het moment van schrijven noteert de CAL25 zelfs € 38,60 per MWh.

De spotprijs is behoorlijk volatiel geweest. Op 25 oktober hebben we zelfs een prijs van € 43,51 per MWh genoteerd.

Emissierechten

De prijzen van emissierechten krabbelen iets op. Zowel de forward- als de spotprijs noteerde eind oktober circa een euro hoger dan begin oktober. Afgelopen dagen zijn de prijzen van emissierechten wel circa 5% gestegen. Dit wordt mede veroorzaakt door de eerdergenoemde ‘dunkelflaute’ ofwel de lagere productie uit zonne- en windenergie waardoor fossiele centrales meer moeten produceren.

Elektriciteit

De forwardprijzen zijn afgelopen maand met circa 2% gestegen. Dit terwijl de gemiddeld voortschrijdende day-aheadprijs is opgelopen van € 68,67 per MWh naar € 72,19- per MWh, een stijging van meer dan 5%.

Er zijn in oktober maar 18 uren met negatieve prijzen bijgekomen. In totaal zitten we tot moment van schrijven dit jaar op 445 uren met negatieve prijzen.

Balancering

De balanceringsmarkten blijven het goed doen. Year-to-date zitten we qua capaciteitsvergoedingen (bij 100% matching) op de FCR al op ruim € 139.000,- per MW. In oktober is er ruim € 14.000,- per MW bijgekomen. Vorig jaar oktober was dit € 12.000,- per MW.

De aFRR opregelen al op bijna € 265.000,- per MW en voor afregelen op € 180.000,- per MW. Op de mFRRda (noodvermogen) zitten we voor opregelen al boven de € 91.000,- per MW en voor afregelen boven de € 98.000,- per MW.

Het aandeel van de tijd in regeltoestand 2 is inmiddels gestegen tot 15,12%. In deze regeltoestand levert onbalans altijd minder op dan verwacht, en wanneer er bij negatieve prijzen wordt afgeschakeld, kost dit altijd geld, zelfs als achteraf (ex-post) gecorrigeerd kan worden. In oktober was het aandeel regeltoestand 2 zelfs 26,2%, wat wijst op een aanzienlijke toename van onbalans in die maand.

Sinds 2008 heeft TenneT niet zo’n groot deel van de tijd regeltoestand 2 gehad.

Congestie

Het houdt maar niet op. In oktober kwam Stedin met het bericht dat Rotterdam nu ook op slot zit. Congestiemanagementonderzoek door TenneT liet echter zien dat er 880 MW ruimte is gevonden. Maar dus niet in Rotterdam.