De energiemarkt laat een complex en dynamisch beeld zien met dalende energieprijzen
Hoogtepunten in deze marktupdate
Dalende gas- en energieprijzen, wat is de reden?
Groeiende interesse in batterijopslag, ook voor thuis
Netcongestie blijft toenemen in Nederland
Minder negatieve uurprijzen in januari
Lagere inkomsten op de balanceringsmarkten dan voorgaande jaren
Algemeen
We zijn los: de eerst maand van het nieuwe jaar zit erop. En wat een start van het jaar! Energieprijzen dalen, maar tegelijkertijd zien we ook een daling in de capaciteitsvergoedingen op de balanceringsmarkten. Echter, de onbalansprijzen en vergoedingen op GOPACS stijgen aanzienlijk.
De energiemarkt van januari 2024 laat een complex en dynamisch beeld zien met dalende energieprijzen, fluctuerende balanceringsmarktvergoedingen, stijgende onbalansprijzen en een groeiende interesse in batterijopslag en thuisbatterijen.
Kolen
In vergelijking met de eindstand 2023, is de kolenprijs CAL25 licht gestegen (0,2%), maar ten opzichte van 31 januari 2023 is de kolenprijs met 33% gedaald. Opmerkelijk bij de maandsettlements kolen is de verder stijging in de zomermaanden van 2025.
Gas
De gasprijs CAL25 is 5,7% gedaald ten opzichte van eind december en zelfs 36,4% gedaald ten opzichte van 31 januari 2023.
De gasprijzen zitten in de lift omlaag en dit is aan meerdere omstandigheden te danken. Deze maand hadden we bijvoorbeeld heel veel wind(stormen), waardoor minder gas verbruikt wordt om elektriciteit te produceren. En het is (weer) een milde winter. Volgende week worden in Nederland temperatuur boven de 10 graden voorspeld. Daardoor verbruiken we minder gas om de woningen te verwarmen.
Bij de maandsettlements zien we inmiddels dat het badkuipprofiel weer helemaal terug is van weggeweest.
Opvallend is dat de markt nauwelijks reageert op de pauze op de bouw van nieuwe LNG-exportterminals die de VS heeft aangekondigd. Vorig jaar zou zo’n bericht direct tot prijsstijgingen van 10% tot 30% hebben geleid, nu reageert de markt nauwelijks. Wellicht een teken dat de energiecrisis nu echt voorbij is.
CO2
De prijs voor emissierechten CAL25 is 20,7%(!) gedaald ten opzichte van eind december en 35,4% ten opzichte van 31 januari 2023. De maandsettlements van de emissieprijzen laten hoopvolle verhogingen zien in de maandprijzen.
Elektriciteit
De prijs voor elektriciteit CAL25 is 16,7% gedaald ten opzichte van eind 2023 en zelfs 40,4% gedaald ten opzichte van 31 januari 2023. In navolging van de gasprijs zien we ook bij elektriciteit dat het badkuipprofiel weer helemaal terug is.
Voortschrijdend gemiddeld zit de day-ahead-uurprijs op € 78,52 per MWh. Afnemen in onbalans zit voortschrijdend gemiddeld op € 100,07 per MWh en invoeden in onbalans op € 89,55 per MWh. Het relatief grote verschil wordt mede veroorzaakt doordat de verrekenprijzen altijd met twee dagen vertraging online komen. De day-ahead is dus echt tot en met vandaag terwijl de verrekenprijzen onbalans pas tot en met 29 januari gepubliceerd zijn.
We zijn in januari ondanks een hoopvolle start op 1 januari helaas maar met 13 uren met negatieve prijzen geëindigd en met slecht 4 uren gratis elektriciteit (op basis van de groothandelsprijs, dus zonder energiebelasting en opslag energiebedrijf).
Congestie
De congestiekaart van Netbeheer Nederland wordt enkel maar roder en roder. Er komen steeds meer Congestion Service Providers de markt op, waaronder Scandinavische handelshuizen. Een teken aan de wand dat goed geld te verdienen is aan de Nederlandse netproblemen.
Kijken we naar de transacties op het GOPACS-platform, dan zien we dat er deze maand niet veel volume is verhandeld (252,7 MWh) maar dat de spread op die transacties wel € 1.072,33 per MWh is geweest, bijna 14 keer de gemiddelde uurprijs op de day-ahead-markt deze maand.
Congestie wordt voor veel partijen een steeds interessantere markt. Vorig jaar was de gemiddelde spreadprijs over het hele jaar afgerond € 302,- per MWh. Nu zitten we dus ruim drie keer hoger in januari. Het kan zomaar een heel duur congestiejaar worden.
De balanceringsmarkten FCR, aFRR en mFRR staan onder druk, vooral de FCR.
Balanceringsmarkten
In januari levert de FCR met 100% matching maar iets meer dan € 8.000,- per MW. Kijken we naar de inkomsten in januari in 2021, 2022 en 2023 en hanteren we de inkomst januari als richtinggevend voor het hele jaar, dan is de FCR verwachting voor 2024 niet best.
Wanneer we de exceptioneel hoge prijs van 2 november 2023 normaliseren, had de FCR in 2023 per MW bij 100% matching circa € 115.000 opgeleverd. Wanneer we hier rekening mee houden en de ontwikkeling lineair doortrekken, gaat de FCR dit jaar bij 100% matching slechts € 40.000 - € 50.000 per MW opleveren.
Ook bij aFRR op- en afregelen zien we grote verschillen ten opzichte van vorig jaar. Vorig jaar januari opregelen leverde per MW circa € 52.000 op, dit jaar slechts circa € 20.000. Afregelen vorig jaar circa € 49.000, dit jaar slechts circa € 9.900.
Alleen noodvermogen opregelen houdt zich met circa € 13.200 dit jaar redelijk stand in vergelijking met vorig jaar circa € 14.000.
Noodvermogen afregelen zit echter ook in dezelfde balanceringsdip als aFRR en FCR: dit jaar slechts circa € 1.700 per MW terwijl dit vorig jaar nog circa € 4.900 per MW was.
