Warm herfstweer zorgt voor flinke daling.

Algemeen

Ook in oktober zijn de energieprijzen weer hard gedaald. De vraag is echter of deze daling op tijd komt voor veel bedrijven. Vorige week ging Aldel voor de derde keer in tien jaar tijd failliet en weer door de hoge energieprijzen.

Ondanks de daling van de energieprijzen, of juist door de daling, is de volatiliteit nog steeds enorm. In de spotprijzen, maar ook in de forwardprijzen. De prijsniveaus zijn in ieder geval stukken lager dan in de zomer en ze zijn nog steeds dalend terwijl de prijsniveaus in de zomer alleen maar verder opliepen.

Het lijkt er dus allemaal wat beter uit te zien, maar laten we niet te vroeg juichen: winter is coming. Gelukkig krijgen we nu wekelijks het energieweerbericht dat door Helga van Leur wordt gepresenteerd.

Gas

De gasprijs is enorm hard gedaald. De hoge temperaturen zorgen voor veel minder gasvraag dan verwacht. Dit effect is zo groot, dat de LNG-schepen hun lading niet kwijt kunnen: de voorraden zitten nagenoeg vol en het verbruik was afgelopen twee weken simpelweg te laag. Hierdoor is de unieke situatie ontstaan dat de TTF-hour-ahead-future zelfs negatief is geweest vorige week.

Op dit moment dobberen vele schepen vol LNG voor de Europese kusten. Sommige wachten tot ze hun verkochte lading kwijt kunnen, andere wachten op een betere prijs. De lage vraag, enerzijds door het warme weer maar anderzijds ook door het, al dan niet tijdelijk, stilleggen van productie, zorgt ervoor dat de spotprijs voor gas nu nog even laag blijft zolang de temperatuur hoog blijft.

De forwardprijzen voor gas zijn afgelopen maand wederom hard gedaald. De Cal23 is in een maand tijd bijna gehalveerd. De Cal24 is met ongeveer 30% gedaald en de Cal25 met ongeveer 12%. Dit geeft wel aan dat de markt ervan uitgaat dat de prijzen de komende jaren nog steeds hoog blijven.

Op zich is dit logisch omdat we, bij een normale winter en een ongewijzigde situatie met betrekking tot de gaslevering uit Rusland, een tekort aan gas kunnen krijgen. De oorzaak hiervoor is gelegen in het feit dat er op dit moment te weinig regassificatiecapaciteit (hervergassing) in Europa is. Daarnaast komt de EU volop in concurrentie met Azië voor de levering van LNG wanneer het kouder wordt.

Kolen

De kolenprijs is in navolging van de gasprijs hard onderuit gegaan. Als gevolg van die lage spotprijs voor gas, is de productie door gascentrales afgelopen dagen fors toegenomen terwijl de productie door kolencentrales fors is afgenomen.

De marge op kolencentrales, de clean darkspread, is fors gedaald ten opzichte van vorige maand. De belangrijkste oorzaak is de flinke daling van de elektriciteitsprijs als gevolg van de nog hardere daling van de gasprijs. Dit terwijl de prijs voor de emissierechten juist stevig is gestegen en dat raakt juist weer de kolencentrale die meer CO2-uitstoot dan een gascentrale.

Door de forse daling van de spotprijzen van gas, is de afgelopen dagen echter veel meer gas verbrandt voor de elektriciteitsproductie dan kolen. Hier gaat een oude economische wet op: wanneer de vraag daalt, daalt de prijs.

Emissierechten

De forwardprijzen voor emissierechten zijn volatiel, maar tonen een gestaag stijgende trend. De prijzen zijn afgelopen twee weken wel weer even hard opgelopen. Dit maakt het verbranden van gas iets concurrerender dan het verbranden van kolen en dat gebeurt nu ook. De prijsstijging van de afgelopen twee weken is niet helemaal eenduidig te verklaren. Het vermoeden bestaat dat de financiering van de extra € 20 miljard die door de Europese Raad wordt uitgetrokken voor het RePowerEU-voorstel niet komt uit het veilen van emissie­rechten uit de ETS-markt­stabiliteits­reserve. In plaats daarvan kiest de Raad voor een combinatie van bronnen: het Innovatie­fonds (75%) en vervroegde toewijzing van ETS-emissierechten (25%). De bedoeling daarbij is een geloofwaardige inkomsten­stroom te garanderen zonder het functioneren van het EU-ETS-systeem te verstoren.

Elektriciteit

In oktober was de gemiddelde EPEX-Spot-prijs iets boven de € 150,- per MWh. Hierdoor zijn de spotprijzen al dertien maanden op rij boven de € 150,- per MWh. De spotprijs is dankzij de forse duikeling van de gasprijs wel ruimschoots gehalveerd en dat is goed nieuws voor grootverbruikers van elektriciteit, maar minder goed nieuws voor hernieuwbare elektriciteitsproductie zoals wind- en zonneparken.

De ontwikkeling van de forwards elektriciteit voor de kalenderjaren vertonen een vergelijkbaar beeld als de forwards voor gas. De daling van de forwards voor elektriciteit is echter minder hoog.

Hier kunnen verschillende redenen aan ten grondslag liggen, zoals:

• De markt gaat ervan uit dat kerncentrales die nu langer in gebruik blijven straks alsnog buiten werking worden gesteld;

• De markt gaat ervan uit dat de productie door kolencentrales opnieuw aan banden wordt gelegd;

• De markt gaat ervan uit dat Frankrijk problemen blijft houden met hun kerncentrales;

• De markt gaat ervan uit dat waterkrachtcentrales de komende jaren nog steeds capaciteitstekort houden als gevolg van de verdere opwarming van de aarde.

Wat de markt duidelijk niet verwacht, is een succesvolle ‘ontkoppeling’ van de gas- en elektriciteitsprijs door het invoeren van een prijsplafond op gas. In dat geval zou de elektriciteitsforwardprijzen juist harder gedaald zijn dan de gasforwardprijzen.