Prijzen voor gas en kolen schieten vaak alle kanten op en met flinke bewegingen.
Algemeen
De markt is nog steeds volatiel. Intraday schoten afgelopen maand de prijzen voor gas en kolen vaak alle kanten op en soms met flinke bewegingen.
Inmiddels stopt Gazprom de gaslevering aan steeds meer landen en bedrijven. Het kabinet, c.q. minister Jetten, lijkt zich hier niet zo druk om te maken waardoor kritiek van het bedrijfsleven toeneemt op het (gebrek aan) beleid. De gasvoorraden in Nederland zijn inmiddels al wel gevuld tot boven de 40%. Hiermee zit Nederland ruimschoots boven de ondergrens van de gemiddelde vulgraad van de afgelopen zeven jaar.
Gas
De gasprijzen zijn nog steeds volatiel. Ondanks het stoppen van de leveringen door Gazprom aan meerdere landen (Polen, Bulgarije, Finland) en inmiddels ook bedrijven (GasTerra, Shell), is de gasprijs in vergelijking met eerdere perioden nog redelijk stabiel gebleven. Op jaarbasis levert Gazprom nu (pas) ongeveer 10% minder aan de EU dan wanneer ze niet gestopt was met leveren.
Sinds maart zien we wel een neerwaartse trend in de korte-termijnprijzen. Het tegenovergestelde zien we bij de lange-termijnprijzen: sinds medio maart lopen de leveringsprijzen voor 2023, 2024 en 2025 juist verder op.
Kolen
De forwardprijzen voor kolen zijn fors gestegen, zowel korte als lange termijn. De oorzaken hiervoor zijn divers. Enerzijds speelt het verbod op import van kolen uit Rusland een rol, anderzijds het opheffen van de lockdowns in China. Daarnaast is de darkspread momenteel een stuk hoger dan de sparkspread waardoor elektriciteitsproducenten liever elektriciteit opwekken met kolencentrales dan met gascentrales. De lobby die momenteel wordt gevoerd om de productiebeperkingen op kolencentrales, al dan niet tijdelijk, op te heffen om daarmee gas te ‘sparen’ speelt hierbij ook een belangrijke rol.
Emissierechten
Na een korte rally begin mei was er opeens een flinke daling van de emissieprijs. Dit werd veroorzaakt doordat de EU voornemens is rechten uit de MSR (Market Stability Reserve) te halen om de extra uitstoot door kolenverbranding te compenseren zonder dat dit de bedrijven teveel geld kost. Omdat dit verder niet meteen concreet is geworden, is de prijs daarna weer opgelopen. Volgende week besluit Brussel of er 200 tot 250 miljoen extra rechten worden geveild. De achterliggende gedachte is dat de uitgevende landen dan meer geld binnenkrijgen om meer te investeren in duurzame energie (…).
Elektriciteit
Bij elektriciteit zien we dezelfde ontwikkeling als bij gas: levering op korte termijn is goedkoper, levering volgend jaar juist duurder maar levering 2024 en 2o25 juist iets goedkoper dan vorige maand. Op basis van de forwards voor gas, kolen en emissie lijkt de daling voor de langere termijn onlogisch. De markt anticipeert hiermee op de verdere groei van zonne- en windenergie die meer structureel gas- (en misschien zelfs kolen)centrales uit de markt gaan drukken.
De onbalanskosten zijn momenteel enorm. Dit wordt vooral veroorzaakt door het steeds groter wordend aandeel van hernieuwbare elektriciteitsproductie uit zon en wind.
Door de Europese koppeling van elektriciteitsnetwerken en beurzen werden op zondag 26 mei in Nederland met ongeveer € 150,- per MWh relatief hoge uurprijzen gerealiseerd op de EPEX-Spot Day-Ahead. Dit terwijl we in die uren elektriciteit exporteerden naar het buitenland en voor het invoeden in onbalans tussen 9:30 en 19:00 gemiddeld meer dan € 160,- per MWh betaald moest worden omdat de onbalansprijzen toen negatief waren door de forse hoeveel duurzame energie.
