De energieprijzen blijven dalen, gaan we terug naar ‘normaal’?

Algemeen

Gaan we terug naar ‘normaal’? De energieprijzen dalen sinds begin december hard. Zo hard zelfs dat er al een energiebedrijf is dat prijzen aanbiedt onder het prijsplafond. Dankzij de bijzonder milde winter, de Europese inspanningen om LNG-importcapaciteit in bijzonder hoog tempo uit te breiden én de leveringsdeals die landen als Italië, Duitsland en Frankrijk hebben gesloten, is de gasprijs gekelderd. Met in haar kielzog de prijzen voor kolen en elektriciteit. Alleen de prijzen voor uitstoot (emissierechten) zijn gestegen. Daar heeft onze overheid goed aan verdiend: zij heeft in 2022 meer dan € 1,1 miljard verdiend met het veilen van CO2-rechten. Hiermee mogen ETS-plichtige bedrijven samen meer dan 14 miljard kilo CO2 de lucht in blazen.

Gas

De gasprijsdaling heeft zich in januari verder doorgezet, vooral de kortetermijngasprijzen zoals de frontmonth en Cal2024. Prijzen zijn op het niveau van voor de inval in Oekraïne.  De langetermijnprijzen, 2025 en 2026, zijn ook gedaald, maar minder hard.

De stevige daling is vooral te danken aan het warme weer en forse aanbod van LNG. Dit aanbod lijkt groter dan het is maar door het lage gasverbruik kunnen de LNG-schepen hun lading af en toe niet kwijt. Dat het gasverbruik fors gedaald is, blijkt wanneer we het gasverbruik in januari 2023 vergelijken met januari 2022 en januari 2021. Ten opzichte van 2022 is het verbruik met 19,3% gedaald en ten opzichte van 2021 is het zelfs met 36,1% gedaald. De daling wordt enerzijds vooral veroorzaakt door warme weer. De hogere gasprijs heeft er echter ook voor gezorgd dat we minder gas verbruiken, zowel in de industrie als thuis.

Een andere belangrijke oorzaak voor de lagere gasprijs is wind. Wanneer het hard waait, gaan als eerste de gascentrales minder elektriciteit produceren. Zij zijn immers het meest flexibel qua inzet. In januari heeft het flink gewaaid en hebben we in de winderige uren ook hele lage en zelfs negatieve uurprijzen voor elektriciteit gezien.

Kolen

De kolenprijs is ook fors gedaald. Noteerde de coal future op 2 december 2022 nog $ 271 per ton, eind januari was dit nog maar $ 137 per ton.

De clean darkspread (de marge op een geproduceerde kilowattuur met een kolencentrale waarbij de CO2-uitstoot gecompenseerd is met emissierechten) is nog steeds fors hoger dan de clean sparkspread (de marge op een geproduceerde kilowattuur met een gascentrale waarbij de CO2-uitstoot gecompenseerd is met emissierechten). Hierdoor zullen kolencentrales vooralsnog eerder worden ingezet dan gascentrales. Hierdoor zie je dat de forwardprijzen voor kolen voor levering 2024, 2025 en 2026 zich nagenoeg synchroon ontwikkelen waar de gasforwards dit niet doen.

Voor de maandsettlements zien we ook een verschil met de gasprijs. De maandgasprijs toont inmiddels weer het bekende ‘badkuippatroon’ terwijl de maandkolenprijs een continu stijgende lijn vertoont tot en met februari 2024.

Emissierechten

In tegenstelling tot de gas-, kolen- en elektriciteitsprijzen zijn de prijzen voor emissierechten juist gestegen. De recente stijging van de emissieprijzen wordt vooral veroorzaakt door de bedrijven die aan het Europese emissiesysteem (ETS) meedoen. Zij moeten voor 30 april hun uitstoot over 2022 hebben afgedekt en sommige grootverbruikers (bijvoorbeeld de kolencentrales die vorig jaar eigenlijk een productieplafond hadden dat er medio vorig jaar opeens af ging) moeten nog even bijkopen. Groeiend vertrouwen in de economie speelt ook een rol: bedrijven anticiperen op groei en dus meer uitstoot en kopen alvast meer certificaten in.

Elektriciteit

De daling van de elektriciteitsprijzen heeft zich in januari doorgezet, zowel spot als forward. Op de termijnmarkten koop of verkoop je nu elektriciteit rond de € 150,- per MWh terwijl dit eind augustus vorig jaar nog boven de € 400,- per MWh was.

In de maandsettlements zien we vooral een stijging vanaf september. De ontwikkeling van de gasprijs speelt hier een belangrijke rol in. Het is wel de vraag wat komende zomer gebeurt. Wanneer we wederom te maken krijgen met droogte, kunnen de spotprijzen elektriciteit zomaar weer fors oplopen. Dit ondanks het feit dat we in die maanden juist veel elektriciteit opwekken met zonne-energie. Lage waterstanden in de rivieren en mogelijk weer problemen met de kerncentrales in Frankrijk kunnen dan voor een spreekwoordelijk ‘hete zomer’ op de elektriciteitsmarkt zorgen.