Hoogtepunten in deze marktupdate

• Volatiliteit blijft aanhouden door angst voor geopolitieke spanningen en escalaties.

• Netcongestie blijft aanhouden, verandering verwacht door codebesluit congestiemanagementdiensten.

• Stijgen en dalen: kolen- en gasprijzen blijven schommelen de afgelopen maanden.

• Vanaf 2027 komt de verplichting voor het monitoren van de uitstoot te liggen bij de brandstofleveranciers.

• Dunkelflaute? Hoge uurprijzen en relatief lage capaciteitsvergoedingen op de balanceringsmarkten.

• Grootverbruikers kunnen verplicht worden om hun aansluiting tijdens piekmomenten minder te gebruiken.

Algemeen

De zomervakantie is voorbij, de batterij zit weer vol!

Afgelopen maanden waren best volatiel. Veel mooi weer maar af en toe een storm met veel wind en hier en daar wat overstromingen.

Veel was terug te zien in de verschillende energieprijzen, waaronder de capaciteitsvergoedingen op de balanceringsmarkten.

De volatiliteit is zeker niet weg. Enerzijds door angst voor geopolitieke spanningen en escalaties, anderzijds door onderhoud en exportbeperkingen.

Congestie is er afgelopen maanden niet minder op geworden, maar daar wordt snel iets aan gedaan. Daarom iets meer uitweiden over het codebesluit congestiemanagementdiensten. Vooral voor klanten met aansluitingen van 1 MW of hoger is dit bijzonder relevant.

Kolen

De afgelopen twee maanden zijn de kolenprijzen behoorlijk volatiel geweest. Op 1 juli stond de CAL25 op $ 113,07 per ton, op 15 augustus werd $130,84 genoteerd en op het moment van schrijven noteren we nipt onder de $ 120 per ton.

Bij de spotprijs, de frontmonthprijs, zien we een soortgelijke beweging: van $ 105,85 op 1 juli naar $ 124,35 op 12 augustus en inmiddels $ 114,90 per ton.

Gas

Afgelopen maanden zijn de gasprijzen relatief hoog gebleven ondanks de hoge vulgraad van de gasvoorraden. De CAL25 noteerde op 1 juli € 37,57 per MWh, op 16 augustus € 42,40 per MWh en op moment van schrijven op € 38,52 per MWh.

Ook bij de ontwikkeling van de spotprijs gas (TTF frontmonth) zien we dezelfde stijging en daling: van € 33,94 per MWh op 1 juli naar € 30,78 per MWh op 10 juli om vervolgens naar € 40,40 per MWh te stijgen op 9 augustus en weer te dalen naar € 36,48 per MWh naar moment van schrijven.

De gasprijs is onderhevig aan volatiliteit door onderhoud en beperkte exportcapaciteit maar ook door geopolitieke spanningen.

Emissierechten

De prijsontwikkeling van de emissierechten is afgelopen twee maanden alle kanten op geschoten. Op 1 juli noteerde de EUA-ETS voor december 2025 € 70,83 per ton, op 26 juli € 67,26 per ton, op 19 augustus € 75,72 per ton en op moment van schrijven € 68,71 per ton.

In de frontmonthprijs is de ontwikkeling nagenoeg hetzelfde geweest met prijsverschillen van wel circa € 9,- per ton ofwel bijna 15%.

Vanaf 1 januari 2027 treedt ETS-2 in werking. ETS-2 omvat de CO2-emissies van alle brandstoffen die geleverd worden aan de gebouwde omgeving, wegvervoer en overige sectoren. De verplichtingen voor het monitoren van de uitstoot en het betalen van een CO2-prijs komen te liggen bij de brandstofleveranciers.

Brandstofleveranciers zullen verplicht worden om:

• Een vergunning aan te vragen voor het leveren van brandstoffen die onder het nieuwe ETS-2 vallen;

• Een monitoringsplan op te stellen waarin is beschreven hoe de emissies worden gemonitord;

• Jaarlijks de CO2-emissies te rapporteren die samenhangen met het verbruik van de geleverde brandstoffen en deze te laten verifiëren;

• Vanaf 2027 jaarlijks emissierechten in te leveren voor de gerapporteerde hoeveelheid emissies.

De beschikbare rechten worden vanaf 2027 geveild.

Elektriciteit

Op het moment van schrijven zit de CAL25 baseload op € 87,33 per MWh. Het grappige is dat deze op 1 juli op € 87,22 per MWh stond. De prijs lijkt dus nauwelijks veranderd, ware het niet dat deze in de tussenliggende periode ook € 83,98 per MWh is geweest én € 96,56 per MWh. Net als bij gas geldt ook bij elektriciteitsin- of verkoop: timing is alles.

De gemiddeld ongewogen voortschrijdende day-aheadprijs zit momenteel op € 68,39 per MWh. De prijs is dus langzaam opgelopen ondanks het feit dat we inmiddels meer dan 400 uren met negatieve prijzen hebben dit jaar. Tegelijkertijd: op 3 september werd opeens € 340,00 per MWh betaald voor levering ’s avonds tussen 20:00 en 21:00.

Balancering

Op de balanceringsmarkten valt weer meer geld te verdienen. Afgelopen maanden is goed duidelijk geworden dat het weer steeds belangrijker wordt voor de prijzen op de balanceringsmarkten. Is er veel wind en zon, dan zien we hele lage uurprijzen maar wel hele hoge capaciteitsvergoedingen voor de FCR, aFRR en mFRR. Hebben we last van de zogenaamde ‘dunkelflaute’ dan zien we juist hoge uurprijzen maar relatief lage capaciteitsvergoedingen.

Year-to-date zitten we qua capaciteitsvergoedingen (bij 100% matching) op de FCR al op ruim € 110.000,- per MW, op de aFRR opregelen al op bijna € 210.000,- per MW en voor afregelen op bijna € 160.000,- per MW. Op de mFRRda (noodvermogen) zitten we voor opregelen op bijna € 65.000,- per MW en voor afregelen op bijna € 90.000,- per MW.

Congestie

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft het codebesluit verplichting aanbieden congestiemanagementdiensten vastgesteld. Dit codebesluit verduidelijkt de regels waaronder grootverbruikers met een aansluiting van 1MW of hoger verplicht kunnen worden om – in ruil voor een vergoeding – een aanbod te doen om hun aansluiting tijdens piekmomenten minder te gebruiken.

Hoe werkt dit in praktijk? De netbeheerder schrijft bij de bekendmaking van de verplichting voor of de verplichting geldt voor invoeding of afname van elektriciteit en voor welk congestiemanagementproduct (redispatch en/of capaciteitsbeperking) de aangeslotene een aanbod moet doen. De verplichting kan gelden voor aangeslotenen met een gecontracteerd transportvermogen van 1 MW of hoger.

Na bekendmaking van de verplichting hebben producenten 3 maanden en verbruikers 6 maanden de tijd om een Congestion Service Provides (CSP) aan te wijzen, hun aansluiting te prekwalificeren voor congestiemanagement, en een aanbod te doen aan de netbeheerder. De ACM heeft dit onderscheid tussen producenten en verbruikers gemaakt omdat het voor verbruikers, zoals industriële bedrijven, complexer is om vast te stellen welke flexibiliteit ze kunnen leveren. Dit werkt in op hun bedrijfsprocessen en aanpassing daarvan is waarschijnlijk noodzakelijk.

FLINK Experts is op dit moment bezig om te kwalificeren als CSP zodat wij u hierbij kunnen ondersteunen.