Hoogtepunten in deze marktupdate

• Fluctuaties in de kolenprijzen in september eindigen in een stijging begin oktober.

• Gasprijzen fluctureerde, maar eindigde in een prijsstijging door weersinvloeden en geopolitieke spanningen.

• De hoge Nederlandse gasvoorraad en aankomende LNG-leveringen zorgen ervoor dat de leveringszekerheid wordt gewaarborgd.

• Emissierechten dalen met ongeveer 15% door toenemende windenergie, wat de behoefte aan gasgestookte elektriciteitsproductie vermindert.

• Elektriciteitsprijzen tonen een gemengd beeld: forwardprijzen dalen terwijl day-aheadprijzen stijgen, met een toename in uren met negatieve prijzen.

• Balanceringsmarkten presteren sterk met hoge capaciteitsvergoedingen, terwijl TenneT een recordaandeel in regeltoestand 2 bereikt, wat de onbalansopbrengsten beïnvloedt.

• Netbeheerders intensiveren congestiemanagement door flextenders, klantbenadering voor flexvermogen, en experimenten met nieuwe contractvormen die flexibiliteit belonen met transportkostenkortingen.

Algemeen

De meeste bladeren zijn alweer gevallen of aan het vallen. De straffe wind van afgelopen dagen helpt hier een handje aan mee. En niet alleen aan het vallen van de bladeren, ook aan het vallen van de prijzen van de emissierechten én aan de uurprijzen op de day-aheadmarkt.

Het weer wordt steeds belangrijker in de energiemarkt dankzij het almaar groeiend aandeel van zonne- en windenergie in onze elektriciteitsmix. Veel zon en wind leidt niet alleen tot lage uurprijzen en vaak heel negatieve onbalansprijzen. Veel wind en zon leidt ook tot hoge capaciteitsvergoedingen op de balanceringsmarkten. Omdat er dan minder gascentrales nodig zijn, waardoor het wel heel duur wordt om deze op te starten.

En alsof het nog niet complex genoeg is, krijgen we ook steeds meer verschillende contracten. Naast de contracten voor de in- en verkoop van elektriciteit, waar ons label FLINK Consultants zich op richt, zijn er nu ook steeds meer contracten nodig voor het transport en de distributie van elektriciteit. Deze laatste contracten worden afgesloten met TenneT (voor het landelijke hoogspanningsnet) en met regionale netbeheerders (voor de lokale distributienetten). Gelukkig hebben wij bij FLINK Experts alle expertise in huis om je hierbij te ondersteunen.

Kolen

In september zijn de kolenprijzen de eerste twee weken gedaald, maar daarna weer opgeklommen tot het niveau van het begin van de maand. In de eerste dagen van oktober is deze stijging verder doorgezet, waardoor de forwards per saldo nu hoger noteren dan begin september. Hetzelfde geldt voor de spotprijs van kolen. Deze noteerde zelfs bijna vier weken lang lager, maar staat inmiddels ook hoger dan begin september. De Cal25 noteert inmiddels $ 127,26 per ton, de frontmonth $ 122.45 per ton.

Gas

De forwardprijzen gas voor de Cal25 en Cal26 zijn de eerste twee à drie weken gedaald, maar daarna weer opgeklommen. Op dit moment noteren de forwards bijna ongewijzigd ten opzichte van begin september met prijzen van respectievelijk net geen € 40,- per MWh en net geen € 35,- per MWh.

De frontmonthprijs gas vertoont een soortgelijk beeld. Verschil hier is dat de prijs nu boven de € 40,- per MWh noteert terwijl deze begin september net boven de € 38,- per MWh noteerde.

De stijgingen worden vooral veroorzaakt door wat kouder weer en oplopende spanningen in het Midden-Oosten. Ook het orkaanseizoen in de Verenigde Staten zorgt voor wat onrust omdat de aanvoer van LNG uit de VS in gevaar zou kunnen komen.

De vulgraad van de Nederlandse gasvoorraad ligt met circa 92,5% momenteel hoger dan in 2022 maar iets lager dan in 2023 en er komen meerdere LNG schepen onze kant op waardoor de leveringszekerheid niet in gevaar komt.

Emissierechten

De prijzen van emissierechten tonen momenteel een dalende lijn. Sinds begin september zijn de forwardprijzen met circa 15% gedaald. Hetzelfde geldt voor de spotprijs. De daling is vooral te danken aan de toenemende wind waardoor minder gas gebruikt hoeft te worden voor elektriciteitsproductie.

Elektriciteit

De forwardprijzen zijn afgelopen periode met circa 8% gedaald. Dit terwijl de gemiddeld voortschrijdende day-aheadprijs juist is opgelopen van € 67,50 per MWh naar net geen € 70,- per MWh.

Het aantal uren met negatieve prijzen is in september met 33 uren weer toegenomen.

Balancering

De balanceringsmarkten blijven het goed doen.  Year-to-date zitten we qua capaciteitsvergoedingen (bij 100% matching) op de FCR al op ruim € 125.000,- per MW, op de aFRR opregelen al op bijna € 231.000,- per MW en voor afregelen op € 168.000,- per MW. Op de mFRRda (noodvermogen) zitten we voor opregelen op bijna € 74.000,- per MW en voor afregelen op € 94.000,- per MW.

Op de onbalans heeft het aandeel regeltoestand 2 het record van 2015 (13,74% van de tijd) inmiddels ingehaald. TenneT zit nu op 13,76% in regeltoestand 2, de regeltoestand waarin onbalans sowieso minder oplevert dan verwacht maar wanneer in eerste instantie wordt afgeschakeld bij negatieve prijzen ALTIJD geld kost. Ook wanneer ex-post gecorrigeerd kan worden.

Sinds 2018 heeft TenneT niet zo’n groot deel van de tijd regeltoestand 2 gehad.

Congestie

Op het gebied van congestie halen de netbeheerders nu alles uit de kast. Voor Utrecht is een flextender gehouden voor gasgeneratoren. In aanvulling hierop heeft Stedin 2.712 klanten benaderd om 250 MW flexvermogen te contracteren. Hieruit blijkt dat er 77 MW flexibel vermogen aanwezig is maar waarvan naar verwachting slechts 20 MW wordt gecontracteerd. Ondertussen is er nog geen contract getekend.

Liander mag van de ACM gaan experimenteren met nieuwe contractvormen. Het gaat om een energievolumegebonden recht en een aangepaste versie van het variabele transportrecht. Hiermee kunnen aangeslotenen (in ruil voor het inleveren van wat flexibiliteit) 25% of zelfs 50% korting krijgen op hun transportkosten.