Algemeen

De energieprijzen zijn weer aan een stijging begonnen. Nadat we in de eerste helft van november nog prijsniveaus haalden die voor sommige commodity’s voor het laatst in februari dit jaar hebben gezien, schoten de prijzen in de tweede helft van november hard omhoog. De stijgingen hebben verschillende oorzaken die hieronder per commodity worden aangegeven. Wat wel duidelijk is, is dat de markt nog steeds krap en nerveus is. Hierdoor zijn er tijdelijke prijsdalingen waardoor het moment van vastzetten van een inkoopprijs steeds belangrijker wordt.

Gas

De gasprijs was in november weer, of eigenlijk nog steeds, bijzonder volatiel. In november daalde de frontmonthprijs naar € 98,- per MWh, de laagste prijs sinds 14 juni dit jaar toen de prijs € 97,- per MWh was. Aan het eind van de maand was de prijs echter alweer opgelopen naar € 146,- per MWh, een stijging van 49% in nog geen drie weken tijd. De snelle daling was vooral te danken aan het, voor de tijd van het jaar, warme weer, de volle voorraden en het, door de opgelopen prijzen, lagere verbruik. De prijzen zijn nu weer snel opgelopen doordat het nu wat kouder wordt en het verbruik toeneemt.

Kijken we naar de voorraadniveaus binnen de EU, dan zien we dat de voorraden op 1 november nog voor 94,9% gevuld waren en op 30 november nog op 92,8%. Een daling van slechts 2,1%. Op 2 december waren de voorraden echter nog maar voor 91,8% gevuld, een daling van 1% in twee dagen tijd terwijl het niet eens zo heel koud is geweest op donderdag en vrijdag.

Met de huidige voorraadniveaus komen we deze winter dus wel door. De vraag is wel of dit ook lukt in de winter van 2023 / 2024. De IEA heeft hier een hard hoofd in: zij verwachten een gastekort van ongeveer 30 miljard kuub. Hoewel dit de Europese gasvraag dit jaar al met meer dan 20% is gedaald ten opzichte van vorig jaar.

Kolen

De kolenprijs toont bijna dezelfde ontwikkeling als de gasprijs. Op 9 november was de kolenprijs $ 188,- per ton. De laatste keer dat de kolenprijs dit jaar lager was, was op 21 februari. Toen was de kolenprijs $ 185,- per ton. Op 30 november was de prijs alweer opgelopen naar $ 276,- per ton, een stijging van 47% vergelijkbaar met de stijging van de gasprijs in dezelfde korte periode.

Toch is er wel een verschil: waar bij de gasprijs vooral de forward voor 2023 afgelopen twee weken is opgelopen, zien we bij de kolenprijs dat alle drie de kalenderjaren afgelopen periode hard zijn opgelopen. De oorzaak is onder andere gelegen in de elektrificatie die hier en daar versneld wordt doorgevoerd om minder afhankelijk te worden van gas. Dit vergt echter meer elektriciteit en elektriciteit produceren met kolencentrales is nog steeds stukken goedkoper dan elektriciteit produceren met gascentrales, dus de vraag naar kolen(stroom) neemt fors toe.

Emissierechten

De forwardprijzen voor emissierechten zijn volatiel, maar tonen nog steeds een gestaag stijgende trend. De prijzen zijn afgelopen twee weken wel weer even hard opgelopen. Dit is waarschijnlijk mede te danken aan het historisch besluit van de EU om de scheepvaart eindelijk ook onder ETS te brengen. De komende jaren wordt dit gefaseerd ingevoerd.

De recente stijging van de emissieprijzen kan ook het gevolg zijn van de tegenvallende Klimaattop in het Egyptische Sharm-el-Sheikh. De uitkomsten zijn dusdanig teleurstellend dat het lijkt alsof de 200 landen die het akkoord ondertekend hebben, accepteren dat de opwarming van de aarde veel verder oploopt dan de overeengekomen 1,5 graad. De 1,5 graad wordt wel nog steeds genoemd, maar concrete afspraken om eronder te blijven, worden maar niet gemaakt. In plaats daarvan kunnen landen die last van klimaatverandering hebben een compensatie krijgen uit een nog op te richten wereldwijd klimaatfonds.

Elektriciteit

Zowel de spot- als de forwardprijzen zijn voor elektriciteit in november hard opgelopen. De forward-maandprijzen laten, in tegenstelling tot de gasprijzen, zien dat de elektriciteitsprijs nog wel een badkuipprofiel heeft. Dit is vooral te danken aan de almaar doorzettende opkomst van zonne-energie in onze energiehuishouding. Hierdoor blijven de prijzen in de zonnige maanden lager dan in de minder zonnige maanden. De CAL23 prijs is hard omhoog gegaan naar € 358,- per MWh en ook de spotprijzen lopen nu hard op. Was de gemiddelde EPEX-Spot DAM-prijs in oktober nog € 155,- per MWh, in november was deze € 179,- per MWh.

De eerste dagen van december beloven weinig goeds. De eerste vijf dagen zitten we gemiddeld alweer boven de € 332,- per MWh en bijna op het niveau van september. Aanhoudende kou en het uitblijven van wind zal de spotprijzen voor elektriciteit verder omhoog duwen, zeker wanneer Nederland massaal haar kerstverlichting van zolder haalt en aanzet na de boom, ramen, soms hele tuinen en hier en daar een hele gevel te hebben versierd.